One nation, one election: ને કેબિનેટની મંજૂરી મળી: મોદી સરકારે ઐતિહાસિક પગલું ભરતા, ‘એક રાષ્ટ્ર, એક ચૂંટણી’ના પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપી છે. કેબિનેટે બુધવારે આ પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપી હતી.
એક રાષ્ટ્ર, એક ચૂંટણી’ને કેબિનેટની મંજૂરી મળી: એક ઐતિહાસિક પગલું લઈને, મોદી સરકારે ‘એક દેશ, એક ચૂંટણી’ના પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપી છે. બુધવારે કેન્દ્રીય કેબિનેટ દ્વારા આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો, જેના કારણે સરકાર દેશમાં એક સાથે ચૂંટણી કરાવવાની દિશામાં એક પગલું આગળ વધી છે. પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં રચાયેલી સમિતિની ભલામણોને સ્વીકારીને સરકારે આ પગલું ભર્યું છે.
કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે મોદી કેબિનેટના આ નિર્ણયની માહિતી મીડિયાને આપી છે. આ નિર્ણય અંગે માહિતી આપતા વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે મંજૂર કરાયેલા પ્રસ્તાવ હેઠળ પ્રથમ તબક્કામાં લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એક સાથે યોજાશે, જ્યારે બીજા તબક્કામાં સ્થાનિક સ્વરાજ્યની ચૂંટણીઓ યોજાશે, જે 100 દિવસમાં હાથ ધરવામાં આવશે. પ્રથમ તબક્કાના. કોવિંદ સમિતિએ લોકસભા ચૂંટણી 2024ની જાહેરાતના થોડા સમય પહેલા માર્ચમાં સરકારને પોતાનો રિપોર્ટ સોંપ્યો હતો.
મોદી સરકારનો જાહેર કરાયેલ એજન્ડા
- કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે તાજેતરમાં જાહેરાત કરી હતી કે મોદી સરકાર તેના ત્રીજા કાર્યકાળમાં એક દેશ, એક ચૂંટણીની નીતિ લાગુ કરશે અને ગઠબંધનની રાજનીતિને કારણે તેમાં કોઈ અવરોધ આવવા દેવામાં આવશે નહીં.
- 2014થી એનડીએ સરકારનું આ એક મોટું વચન રહ્યું છે અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પણ તેના પર વારંવાર જોર આપી રહ્યા છે.
- તેના છેલ્લા કાર્યકાળ દરમિયાન, મોદી સરકારે પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં આ પ્રસ્તાવ પર વિચાર કરવા માટે એક કમિશનની રચના કરી હતી, જેણે આ પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપવાની ભલામણ કરી હતી.
શું છે સરકારનો દાવો?
- એક દેશ, એક ચૂંટણી વારંવાર ચૂંટણી ખર્ચ ઘટાડશે.
- વહીવટી સ્થિરતા સુનિશ્ચિત કરવામાં આવશે.
- જનતા અને સરકાર વિકાસના કામો પર વધુ ધ્યાન આપશે.
કોવિંદ સમિતિએ ભલામણ કરી હતી
કોવિંદ સમિતિએ ભલામણ કરી હતી કે કેન્દ્ર સરકાર લોકસભા ચૂંટણી પછી તરત જ “એક વખતના કામચલાઉ પગલા” તરીકે “નિયુક્ત તારીખ” ઓળખે. તે તારીખ પછી ચૂંટાયેલી તમામ રાજ્ય વિધાનસભાઓનો કાર્યકાળ સંસદની સાથે સમાપ્ત થયો હોવાનું માનવામાં આવશે. આ સાથે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોની ચૂંટણી એક સાથે થઈ શકે છે. કોવિંદ સમિતિએ એવું પણ સૂચન કર્યું છે કે અવિશ્વાસની દરખાસ્ત પસાર થવાને કારણે સંસદ અથવા રાજ્ય વિધાનસભાના અકાળ વિસર્જનની સ્થિતિમાં, કોઈને બહુમતી ન મળે અથવા અન્ય કોઈ ઘટનામાં, બાકીની મુદત માટે જ નવી ચૂંટણીઓ યોજવી જોઈએ. સંસદ અથવા વિધાનસભા અથવા “અપૂર્ણ કાર્યકાળ” માટે થવું જોઈએ.
વિપક્ષ આ પ્રસ્તાવનો વિરોધ કરી રહ્યો છે
કોંગ્રેસ સહિત દેશના ઘણા મોટા વિરોધ પક્ષો આ પ્રસ્તાવનો વિરોધ કરી રહ્યા છે, પરંતુ મોદી સરકારનું સ્ટેન્ડ શરૂઆતથી જ સ્પષ્ટ છે કે તે કોઈપણ સંજોગોમાં આ પ્રસ્તાવને લાગુ કરશે. આ વખતે લોકસભામાં ભાજપને પોતાના દમ પર બહુમતી ન મળી હોવા છતાં, વર્તમાન એનડીએ સરકારે દેશમાં એકસાથે ચૂંટણીઓ લાગુ કરવાના તેના ઇરાદાને પુનરાવર્તિત કરવાનું ચાલુ રાખ્યું છે, જેના માટે બંધારણીય સુધારાની જરૂર પડશે. મંગળવારે કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે કહ્યું હતું કે “એક રાષ્ટ્ર, એક ચૂંટણી”ની યોજના ભારતીય જનતા પાર્ટીના નેતૃત્વવાળી રાષ્ટ્રીય લોકતાંત્રિક ગઠબંધન સરકારના વર્તમાન કાર્યકાળ દરમિયાન જ લાગુ કરવામાં આવશે. તેમણે લોકસભા ચૂંટણી પછી કેન્દ્ર સરકારની તેના પ્રથમ 100 દિવસમાં ઉપલબ્ધિઓ પર એક પ્રેસ કોન્ફરન્સને સંબોધિત કરતા આ વાત કહી.
One nation, one election એક દેશ, એક ચૂંટણીનો અર્થ શું છે?
‘એક દેશ, એક ચૂંટણી’ એટલે કે લોકસભાની ચૂંટણીની સાથે દેશમાં તમામ રાજ્યોની વિધાનસભાઓ અને સ્થાનિક સંસ્થાઓ (નગરપાલિકા અને પંચાયતની ચૂંટણીઓ)ની ચૂંટણીઓ પણ યોજવી જોઈએ. મોદી સરકારનો દાવો છે કે આ પ્રસ્તાવના અમલીકરણ બાદ સમગ્ર દેશમાં એક જ સમયે તમામ ચૂંટણીઓ કરાવવામાં આવશે, જેનાથી ચૂંટણી પ્રક્રિયા સરળ બનશે અને સમયની બચત થશે. પરંતુ મોટો પ્રશ્ન એ છે કે જે વિધાનસભાઓની મુદત પૂરી થઈ નથી તે વિધાનસભાઓ સમય પહેલા જ બળજબરીથી ભંગ કરવામાં આવશે? કે જેમની મુદત પૂરી થઈ ગઈ છે તેમને લંબાવવામાં આવશે? કે પછી બાકીના સમય દરમિયાન ત્યાં રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાગુ રહેશે? એવા ઘણા પ્રશ્નો છે જેના જવાબ હજુ મળવાના બાકી છે. આવી સ્થિતિમાં સરકારના આ પગલાને કારણે આ મુદ્દે રાજકીય સંઘર્ષ વધવાની પૂરી શક્યતાઓ છે.
